Baretki – czym są i jak je nosić?
Baretka to forma odznaczenia wojskowego, która może przybierać postać honorową, jak i reprezentować konkretne zasługi bądź wydarzenia. Oprócz baretek Wojska Polskiego równie popularne są baretki reprezentujące takie odznaczenia, jak Medal Pamiątkowy Wielonarodowej Dywizji Centrum-Południe w Iraku, Złoty Medal za Długoletnią Służbę, Odznaka Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu, Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju czy też Medal Za Zasługi Dla Związku Zawodowego Strażaków PSP "FLORIAN".
Baretka – co to jest?
Baretka wojskowa to niewielki, wąski pasek, który umieszcza się na piersi żołnierza, najczęściej po lewej stronie munduru. Jej zadaniem jest reprezentowanie odznaczeń i medali, które zostały przyznane konkretnej osobie. Kolor na baretce umieszczonej na mundurze jest odzwierciedleniem koloru danego odznaczenia. Baretki Wojska Polskiego są wysokie na 8-10 mm, a ich podstawę stanowi czarne sukno, które jest szersze i dłuższe o 2 mm od samej baretki. Dzięki temu delikatnie wystaje poza ten symbol.
Baretki jako forma reprezentacji odznaczeń mogą symbolizować wyróżnienia honorowe Wojska Polskiego, ale również konkretne dokonania wielu jednostek lub uczestnictwo w ważnych wydarzeniach. Kolorów baretek jest więc bardzo dużo, a każda symbolizuje określone odznaczenie.
Zasady noszenia baretek
Zasady noszenia baretek uregulowane zostały w Rozporządzeniu Prezydenta RP z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak, orderów i odznaczeń.
Baretki na mundurze zazwyczaj umieszcza się nad lewą kieszenią munduru z uwzględnieniem kolejności odznaczeń według ich rangi. W przypadku odznaczeń o tej samej randze kolejność baretek ustalana jest na podstawie kolejności otrzymania odznaczeń. Z kolei w przypadku otrzymania kilku klas tego samego odznaczenia, należy nosić jedynie baretkę najwyższej klasy. Przykładowo, jeśli ktoś otrzyma złoty, srebrny i brązowy medal, powinien nosić jedynie baretkę reprezentującą złoty medal.
Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem w jednym poziomym rzędzie umieszcza się nie więcej niż cztery baretki. Od zasady tej są jednak wyjątki. Jeśli klapa munduru pokrywałaby całkowicie pierwszą baretkę, to w rzędzie tym nosi się tylko trzy baretki. Zasada ta znajduje najczęściej zastosowanie w praktyce, ponieważ obowiązujące kroje mundurów często zakrywają pierwszą baretkę.
Baretkę przyszywa się do munduru w taki sposób, aby jej podstawa, którą stanowi czarne sukno przylegała do górnej klapy lewej kieszeni munduru. Wszystkie baretki powinny być umieszczone symetrycznie w stosunku do osi przebiegającej przez środek kieszeni.
Baretki a odznaczenia wyższej rangi
Polskie ordery wyższej klasy oznaczane są w nieco inny sposób. Polega on na dodaniu do baretki rozetki lub rozetki z poziomym galonikiem. W przypadku wyższych stopni polskich oznaczeń pośrodku umieszcza się natomiast pionowy galonik w złotym lub srebrnym kolorze. Zdarza się jednak, że odrębne przepisy stanowią inaczej. Idealnym tego przykładem jest medal „Za Zasługi dla Policji”, w przypadku którego stopień odznaczenia określany jest liczbą pionowych, srebrnych galoników pośrodku.
Ważne też, aby pamiętać, że baretek nie należy nosić na ubraniach cywilnych. W takim zastosowaniu lepiej sprawdzą się miniaturki, rozetki i wstążeczki, które zastępują pełne oznaczenie orderów i odznaczeń.
Sprawdź też baretki policyjne oraz baretki PSP.